Column: Van de kaart

In haar column “Vakantie-to-do” signaleerde Irma Moekestorm op 9 juli 2014 dat we vrijwel geen vakantiekaarten meer versturen. Waarom die kaarten uit de gratie zijn is niet duidelijk omdat ze niet een-op-een zijn vervangen door e-mails, sms’en of whatsapps. Misschien komt het omdat velen van ons meer dan één keer per jaar met vakantie gaan. Je wilt dan niet elke keer je familie en vrienden jaloers maken, per slot van rekening zijn we niet vrij van calvinistische trekjes en zeker niet als het geld kost. Of is vakantie te gewoon en te vanzelfsprekend geworden om er nog een kaart aan te spenderen?

Deze zuinige terughoudendheid bij vakantiekaarten wordt echter volledig tenietgedaan door de kaartengekte in december. Kerst- en nieuwjaarskaarten, ik noem ze voor het gemak maar decemberkaarten. Ze lijken in niets meer op die kleine witte visitekaartjes van weleer waarop in sierlijke letters G.N. werd geschreven. Nee, ze worden steeds groter en uitbundiger. Dan heb ik het nog niet eens over de staaltjes van huisvlijt zoals de prachtigste knutsel- en plakwerkjes.

Ook vallen er steeds vaker paginalange epistels op de deurmat waarin het wel en wee van de hele familie in dat jaar in geuren en kleuren uit de doeken wordt gedaan. Zoals over dochter Mientje die in maart voor het eerst ongesteld werd, over oma die in juli haar heup brak en over de kat Tijger die in oktober ineens dood was. Kan ook zijn dat de kat ongesteld werd en oma ineens dood was, daar wil ik vanaf wezen.

Sommige mensen sturen als decemberkaart een foto van hun mooiste, verste of duurste vakantie dat jaar, die zitten nog in de ontkenningsfase van het wegkwijnen van de vakantiekaart. Over de “kaarten” die je per e-mail ontvangt wil ik het maar niet hebben, hoe diep kan een mens zinken.

Het gekke is dat je elk jaar net zoveel kaarten krijgt als dat je er verstuurt. Dat is natuurlijk geen toeval want als iemand het waagt je géén kaart te sturen schrap je die stumper natuurlijk rücksichtslos van de lijst. Oog om oog, kaart om kaart, kerstgedachte of niet, we laten niet met ons sollen.

Hoe komen we toch aan die decemberkaartengekte? Vanaf ongeveer 1800 konden gewone burgers voor het eerst post gaan versturen en de eerste kerstkaart dook 40 jaar later in Engeland op. Een kaart sturen aan vrienden en familie in een ander dorp was destijds ongetwijfeld praktischer dan ze met een retourtje trekschuit of diligence te bezoeken. Maar het vreemde nú is dat mensen die elkaar dagelijks zien dat óók doen, zo zot was het zelfs met vakantiekaarten niet gesteld. Soms krijg je de kaart zelfs in je hand gedrukt, blijkbaar om dan toch die postzegel nog maar uit te sparen.

Is dat nu allemaal zo erg hoor ik je denken? Moeten we nu ook déze franje afschaffen, zwarte Piet is aan het verkleuren, verjaardagen staan onder druk, wat blijft er straks nog over? Mijn eerste reactie zou zijn, als dáár je levensgeluk of vriendschap van afhangt, zou ik eens goed gaan nadenken. Franje kan leuk zijn, ik geef het onmiddellijk toe, maar alleen al in Nederland worden er 180 miljoen decemberkaarten verstuurd! Dat is zo’n drie miljoen kilo papier dat een enorme toeristische route aflegt van papierfabriek, drukkerij, groothandel, winkel, huis koper, postnl, huis ontvanger tot aan de oudpapier- of vuilnisbak en wat verder nog volgt. Wat dát allemaal voor het milieu betekent ….

Laten we open kaart spelen, moeten we niet eens overwegen om van die decemberkaartengekte af te komen? De vakantiekaarten zijn een zachte dood gestorven en ik ken niemand die daarom treurt. Met decemberkaarten moet dat toch ook kunnen. Je mag erop rekenen dat degenen die we dit jaar géén kaart sturen ons van hun lijst schrappen, dat is pas echte winstverdubbeling. Laten we beginnen om iedereen over te slaan die we rond de feestdagen in levenden lijve zien, een mooie eerste stap. We zetten onszelf dan ook nog eens als milieuvriendelijk op de kaart omdat we zoveel kostbare bomen uitsparen dat ons schuldgevoel over die kluitloze kerstboom in de kamer voorlopig nog wel even in de ijskast kan.