Column: Vergeet dit nooit

Het zijn heel begrijpelijke vragen. Hoe kon dit gebeuren? Waarom nou hij, waarom nou zij? Waarom al die onschuldigen? De aanslag of liever het neerhalen van de MH17 maakt duidelijk dat ieder van ons een mens van alledag is. Je kunt zo maar slachtoffer worden van een fatale vergissing. De een noemt het een pijnlijke vergissing. de ander noem het een rampzalig ongeluk, een volgende verkiest het een vliegtuigramp te noemen. Dat zijn slechts woorden, die hoe dan ook tekort doen aan wat is gebeurd.

Ik  weet niet wanneer mijn tijd gekomen is. Zal ook ik straks op de verkeerde tijd op de verkeerde plaats zijn?  Kan ik ook maar beginnen met mij een voorstelling te maken wat het met de omgeving van de slachtoffers doet? Het is niet makkelijk je werkelijk te verplaatsen in de gevoelens van anderen. Je kunt niet altijd aan de buitenkant zien wat een ander werkelijk raakt. Toch zien we met zijn allen kans om in minder dan geen tijd onze persoonlijke gevoelens van onmacht, woede, verdriet en verbijstering vorm te geven. Een collectief gevoel, wij zijn schijnbaar verbonden door dit onrecht. De hedendaagse kanalen zoals twitter en facebook gebruiken we onmiddellijk als uitlaatklep om onze gevoelens en ongefundeerde (voor)oordelen te ventileren. Ik sluit mijzelf daarvan beslist niet uit. De mens wil zich uiten.

Het liefst zien we drastische maatregelen, militair ingrijpen om ‘wat van ons’ is veilig te stellen. In het Oosten van Oekraïnie gelden op dit moment helaas andere wetten. Het ouderwetse recht van de sterkste bepaalt en beperkt de mogelijkheden. Militair ingrijpen is sowieso geen optie: we zouden geen haar beter zijn dan die separatisten die de wetten van het land aan hun laars lappen.

De aanslag maakt één ding wel heel pijnlijk duidelijk. We laten ons door de waan van de dag volledig meeslepen, totdat de volgende waan of hype zich aandient. We zijn kort van memorie. De berichten vol rouw, de roep om ingrijpen, een stille tocht, enzovoort vlogen afgelopen vrijdag en zaterdag over mijn scherm en bepaalden de stemming van de dag.

Een dag trending topic zoals de twitteraars dat noemen.

Reeds halverwege zaterdag ging de meerderheid weer over tot de orde van de dag. zon, zee, vakantie, barbecue, geslaagd, getrouwd, bierfeest, open dag bij Feijenoord, enzovoort. Je wilt tenslotte niets missen in dit leven. Waarom zou je langer stil staan bij de dood en al dat moois aan je voorbij laten gaan?

Er spoken vragen door mij hoofd: Wat is fatsoenlijk? Hoe lang moet je rouwen? Waarom doet de regering niks? Mag je gewoon doorgaan alsof het slechts een rimpeltje is in de oceaan van het leven?

Pijnlijk genoeg zal binnenkort blijken dat het inderdaad daarop uitdraait. Toch vraag ik jou om een moment echt stil te staan bij deze dramatische gebeurtenis. Ik citeer twee toepasselijke coupletten uit het gedicht “Stop all clocks” van W.H. Auden die ik voor deze gelegenheid heb vertaald. Velen van ons herkennen ongetwijfeld de woorden uit de film Four weddings and a funeral (1994).

Laat deze woorden echt tot je doordringen, haal diep adem en leef daarna voort, maar vergeet dit nooit.

Stop de klokken, zet de telefoon op stil
Bedaard de hond met een sappig bot
Verstom de piano’s en breng met omfloerste trom
de kist naar buiten, laat de rouwenden komen

****

De sterren zijn nu niet welkom, doof ze allemaal
Pak de maan in, ontmantel de zon
Giet de oceaan leeg en veeg weg het woud
Want nu kan er niets goeds meer komen

Ter nagedachtenis aan alle slachtoffers, waaronder onze plaatsgenoten Petra van Langeveld en haar zoon Gary Slok.